آموزش اوسینت
تصور کنید میخواهید بفهمید خبری که در شبکههای اجتماعی پخش شده واقعاً صحت دارد یا نه. یا دنبال منبع اصلیِ تصویری هستید که بارها بازنشر شده و روایتهای متفاوتی درباره آن گفته می شود. یکی از علوم بهروز که می تواند به شما کمک کند، اوسینت (هوش منبع باز) است که بهطور قانونی امکان استخراج اطلاعات ارزشمند دربارهٔ موضوعات و افراد را فراهم میکند و در عین حال مهارت محافظت از حریم سایبری خود در فضای مجازی و دنیای واقعی را به شما هدیه می دهد!
اوسینت چیست؟
اوسینت (OSINT) مخفف عبارت Open Source Intelligence و بهمعنای «اطلاعات منبع باز» است. این اصطلاح به فرآیندی اشاره دارد که در آن دادهها و اطلاعات از منابع عمومی و در دسترس همگان جمعآوری، تحلیل و تفسیر میشوند تا از آنها دانش و بینشی ساختارمند بهدست آید. در اوسینت، برخلاف روشهای محرمانه یا طبقهبندیشده، تمام اطلاعات از محیطهای آزاد و قانونی بهدست میآیند و تمرکز بر تبدیل دادههای خام به اطلاعات معنادار و قابلاستفاده است.
مفهوم اوسینت بر پایهی سه عنصر اصلی استوار است: منابع، گردآوری و تحلیل.
-
منابع: پایه و اساس اوسینت را تشکیل میدهند. این منابع شامل هر نوع دادهی عمومی هستند؛ مانند وبسایتها، پایگاههای داده باز، نشریات، اسناد دولتی، کتابها، انجمنهای آنلاین، شبکههای اجتماعی، فایلهای چندرسانهای، و حتی دادههای جغرافیایی و آماری.
-
گردآوری: مرحلهای است که در آن دادهها به روشهای ساختارمند یا نیمهساختارمند جمعآوری میشوند. این فرآیند میتواند با استفاده از ابزارهای جستوجوی پیشرفته، خزندههای وب، یا فیلترهای داده انجام گیرد. در این بخش دقت، نظم و طبقهبندی دادهها اهمیت ویژهای دارد.
-
تحلیل: بخش نهایی، که طی آن دادههای جمعآوریشده بررسی، دستهبندی و تفسیر میشوند تا از دل آنها روابط، الگوها یا نشانههای خاص استخراج گردد. تحلیلگر اوسینت در این مرحله با استفاده از منطق تحلیلی، دادههای پراکنده را به تصویری منسجم تبدیل میکند.
کوه یخ اینترنت
وقتی از اینترنت حرف میزنیم، فقط بخش کوچکی از آن را میبینیم؛ همان Surface Web که موتورهای جستجو مثل گوگل نمایش میدهند. اما زیر این سطح، دنیایی پنهانتر به نام Deep Web و Dark Web وجود دارد. در دیپ وب اطلاعاتی مثل پایگاههای داده، فرمهای لاگین و صفحات خصوصی قرار دارند، و در دارک وب، محتوا بهصورت ناشناس و رمزگذاریشده به اشتراک گذاشته میشود.
در حوزهی اوسینت، درک این ساختار حیاتی است. چون هر لایه از اینترنت منبع متفاوتی از دادهها دارد و ابزار خاص خودش را میطلبد. تصویر کوه یخ به ما یادآوری میکند که بیشتر اطلاعات زیر سطح پنهان است؛ جایی که تحلیلگر اوسینت با دانش و ابزار مناسب، میتواند دادههای باارزش را کشف کند.
ردیابی فعالیتها در گوگل
هر فعالیت عمومی در اینترنت، ردپایی از خود بر جای میگذارد؛ از خبرها و بیانیهها گرفته تا تصاویر و پستهای شبکههای اجتماعی. گوگل این ردپاها را مثل تکههای پازل کنار هم نگه میدارد.
شناختِ شیوهی کار گوگل و روشهای ردیابی دادههای عمومی، ابزار قدرتمندی در اختیار خبرنگاران، پژوهشگران و حتی فعالان رسانهای قرار میدهد تا بتوانند روایتها را راستیآزمایی کنند، منبع اخبار را بشناسند و داستانها را دقیقتر بازسازی کنند. جستجو در گوگل فقط برای یافتن پاسخ نیست؛ گاهی برای کشف واقعیت به کار میرود.
جستجوی پیشرفته در گوگل
در دنیای پر از داده، کسی موفقتر است که بهتر جستجو میکند. ابزارها و عملگرهای سادهای وجود دارد که میتوانند نتایج جستجو را از هزاران صفحه بیربط، به چند نتیجهی دقیق و ارزشمند تبدیل کنند.
برای مثال، یک خبرنگار میتواند با چند دستور ساده، خبرهای مربوط به یک بازهی زمانی خاص را پیدا کند؛ یا یک دانشجو منابع دانشگاهی معتبر را از بین انبوه وبسایتها جدا کند. جستجوی پیشرفته یعنی کنترل بیشتر روی اطلاعات; مهارتی که هر کسی در دنیای رسانه و دانش امروز به آن نیاز دارد!
گوگل هک (Google Dorking)
اصطلاح «گوگل هک» شاید کمی ترسناک به نظر برسد، اما در واقع به معنای استفادهی هوشمندانه از قابلیتهای پنهان گوگل است. هیچ نفوذی در کار نیست؛ فقط یادگیری روشهایی برای دیدن چیزهایی که دیگران نادیده میگیرند. تصور کنید در حال تحلیل یک روایت رسانهای هستید و میخواهید ببینید چه سایتهایی یک متن خاص را همزمان منتشر کردهاند. با ترکیب چند عملگر جستجو میتوانید مسیر انتشار آن روایت را پیدا کنید و به الگوی هماهنگی پشت خبر برسید. یا وقتی دربارهی صحت یک سند آنلاین تردید دارید، میتوانید بفهمید آیا نسخهی مشابهی از آن در گذشته منتشر شده یا خیر. این همان قدرت اوسینت در قالب جستجوی هوشمند است؛ ابزاری اخلاقی و قانونی برای دیدنِ پشتِ صحنهی دادهها. در دستان پژوهشگر یا خبرنگار، گوگل تبدیل میشود به میکروسکوپی که حقیقت را با وضوح بیشتری نشان میدهد.
این موارد گوشهای از سرفصلهای جذاب دوره آموزش اوسینت میباشد که در مدرسه مهارتی طلوع ارائه شده است. در این دوره، شما از مفاهیم پایهای تا تکنیکهای کاربردی جمعآوری و تحلیل اطلاعات را بهصورت گامبهگام میآموزید و یاد میگیرید چگونه مانند یک تحلیلگر حرفهای، دادههای عمومی را به بینش قابلاستفاده تبدیل کنید. هدف ما در طلوع، تربیت متخصصانی است که بتوانند در حوزه امنیت، تحقیق، روزنامهنگاری دادهمحور یا تحلیل رقبا فعالیت مؤثر داشته باشند.












