آموزش داستان نویسی | چگونه نویسنده شویم !؟

آموزش داستان نویسی: بعضا برای همه ما پیش اومده که رخدادی در زندگی‌تان بوجود آمده باشد و دوست داشته باشید داستان آن را بنویسید. شاید هم‌ایده و متن و موضوع جذابی به ذهن‌تان رسیده باشد که فکر می‌کنید می‌توانید آن را با حرکت قلم به رشته تحریر در بیاورید. اما تا قلم به دست می‌شوید همه افکار و مطالب و‌ایده‌ها به فراموشی سپرده می‌شود. خیلی‌ها معتقد‌اند که استعداد نقش اساسی در نوشتن دارد.

معتقد‌اند که نویسنده باید از رحم مادر دارای استعداد نویسندگی باشد. این که استعداد نقش بسیار مهمی در تولد نویسندگان دارد واقعیتی‌ست انکار نشدنی. اما هر نویسنده با استعداد و تیزهوشی اگر اصول داستان‌نویسی و رموز نویسندگی را نداند و به چالش‌ها و مسأله‌های جامعه‌ی خود آگاه نباشد نمی‌تواند نویسندگی خلاق و حرفه‌ای را تجربه کند. برای اینکه بتوانیم بنویسیم باید ذهن و فکر را تربیت کنیم. نویسندگان برای نوشتن یک صفحه هزاران صفحه کتاب خوانده‌اند که بتوانند آن یک صفحه داستان را بنویسند. با ادبیات و نکات ادبی بسیاری آشنایی داشته باشند تا بتوانند داستانی جذاب بنویسند.

داستان‌ها خود به خود نوشته نمی‌شوند. تلاشی پشت سر آنهاست که برای علاقه‌مندان به نویسندگی بسیار شیرین است. در این یادداشت شما قرم به قدم پیش خواهید رفت و هر آن چیزی که در مورد آموزش داستان نویسی نیاز دارید در اختیار شما قرار خواهد گرفت. در کنار این مطالب شما می‌توانید دوره آموزش داستان نویسی استاد محمد رضا سرشار را در مدرسه مهارتی طلوع حق دریافت کنید. با ما تا انتهای این یادداشت همراه باشید.

عناصر شش‌گانه نویسندگی داستان

اجزای مختلف داستان‌نویسی از بنیان‌های مختلفی تشکیل شده است که از آن‌ها با عنوان عناصر داستان یاد می‌شود. در بین نویسندگان و‌اندیشمندان در مورد این عناصر و همچنین ترکیب آن‌ها و تعدادشان اختلاف نظر‌هایی وجود دارد. اما به صورت کلی می‌توان شش عنصر پیرنگ، شخصیت‌پردازی، زاویه دید، زبان و لحن، فضا در داستان، درون مایه را به عنوان عناصر اصلی داستان‌نویسی نام برد.

عنصر پیرنگ در داستان نویسی

پیرنگ را می‌توان خط اصلی داستان نام برد و بسیاری آن را جز عناصر اصلی نویسندگی داستان مینامند. اگر شما کنش‌های یک داستان را ساخته و پرداخته کنید، پیرنگ داستان را به عنوان عنصر در نظر گرفته‌اید. اگر بخواهیم نموداری برای پیرنگ ترسیم کنیم باید نموداری کمان شکل بکشیم که در میانه آن پایان‌بندی و صحنه‌ها وجود دارند و کنش‌ها در آن واقع می‌شود. ‌گذار ا موقعیت فعلی و تحولی در این میان شکل گرفته و جمع‌بندی و پایان‌بندی در دنباله آن می‌آید.

شخصیت پردازی در داستان نویسی

شخصیت هویتی است که در داستان مشارکت دارد و ویژگی‌ها و ظرفیت‌های مختلفی را می‌تواند در پی داشته باشد. در بسیاری از داستان‌ها شخصیت یک انسان است که هویت آن از بطن متن برخاسته است. شخصیت‌هایی که می‌شود از آن‌ها بای نگارش داستان نام برد؛ شخصیت راوی، قهرمان، ضد قهرمان، ‌ایستا، پویا، متضاد، مکمل، فرعی.

زاویه دید در داستان‌نویسی

در کارگاه‌های نویسندگی غیر داستانی و آموزش داستان نویسی داستانی، تعاریف در مورد زاویه دید متفاوت است. زاویه دید در نوشتار‌های غیر داستانی اشاره به نوع تفکر و نوع نگرش نویسنده دارد. اما در رمان‌نویسی و داستان‌نویسی موقعیتی که راوی از آن دریچه و زاویه به مسأله نگاه می‌کند گفته می‌شود. مثل زاویه دید اول شخص یا دوم شخص یا سوم شخص و در نهایت زاویه دید سوم شخص دانای کل.

عنصر زبان و لحن در نوشتن داستان

یکی از عناصر استراتژیک داستان، لحن و زبان نوشته است. شما با لحن در داستان‌تان می‌توانید سکوت متن را بشکنید. اگر بخواهیم رابطه‌ای بین داستان نویسنده و خواننده کتاب‌های خود یا متون ایجاد کنیم، این زبان و لحن است که می‌تواند فرمانروایی کند. نویسنده می‌تواند با لحن خود متن نگارش شده را به حافظه تاریخی خواننده کتاب پیوند دهد. از این رو عنصر لحن و زبان بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

فضاسازی و فضا در داستان

در نویسندگی فضا‌سازی از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. شخصیت‌ها و قهرمان‌هایی که در طول داستان هویت پیدا می‌کنند، در محیطی به اسم فضاسازی آفریده می‌شوند. اگر شما چشم خود را ببندید و به آنچه علاقه‌مند هستید فکر کنید در واقع وارد فضای ذهن خود شده‌اید. عنصر فضا باعث می‌شود بتوانید مخاطب را درگیر داستان خود کنید و عملاً به او فکر کردن و تصور کردن را آموزش می‌دهید.

درون مایه در نویسندگی

ایده‌ی محوری و هدف و همه آن چیزی که یک نویسنده می‌خواهد در طول نگارش یک داستان یا متن به مخاطب برساند را درون مایه مینامند. پیام اصلی داستان را درون مایه در داستان مینامند. اگر بخواهیم در یک عبارت کوتاه معنی درون مایه را خلاصه کنیم، پاسخی است که در جواب جمله‌ی از این متن چه چیزی یاد گرفتید یا برداشت کردید؟ داده می‌شود.

آموزش نویسندگی کتاب

بسیاری از‌ایده‌ها و خلاقیت‌ها بعد از گذر از هیجان و خیال گم می‌شوند و یا از بین ‌می‌روند. اما اگر ما اصول و راه و روش قدم به قدم حرکت کردن در این مسیر را یاد بگیرید، با پرورش این‌ایده‌ها می‌توانید کتابی برای خود خلق کنید. کتابی که هم آمیخته از عناصر مختلف داستانی است و هم تمام اصول نویسندگی در آن رعایت شده است. در این جا به سه مرحله برای قدم گذاشتن در مسیر نوشتن کتاب اشاره می‌کنیم.

شروع کردن مرحله اول نوشتن کتاب است

هر کسی بخواهد کتابی بنویسید باید از جایی شروع کند. باید در مورد کتابی که دوست دارید بنویسید تصمیم بگیرید. موضوع جذابی انتخاب کنید و دلیل نوشتن کتاب‌تان را در یک جمله بنویسید. بعد آن جمله را در قالب یک پاراگراف بنویسید و در نهایت آن مضمون را بسط و گسترش دهید. تا به فصل و‌ها و پایان مطالب برسید. برای مقدار کلماتی که می‌خواهید بنویسید هدف مشخص کنید. با توجه به تعداد کلماتی که می‌خواهید در روز بنویسید زمان خاصی را مشخصی کنید. و در مکان‌های مختلف برای خود فرصت نوشتن ایجاد کنید تا حواس مکان‌های مختلف در نتیجه‌ای که می‌خواهید تأثیر‌گذار باشد.

نوشتن متن کتاب مرحله دوم نویسندگی کتاب است

برای شروع نوشتن باید بدانید که کتاب شما چند کلمه خواهد داشت. بعد از این مرحله باید تعداد کلمات کتاب‌تان را به صورت حدودی بین فصل‌های مختلف تقسیم کنید. مثلاً اگر بخواهیم چند مثال از تعداد تقریبی کلمات بزنیم، هر ۱۰۰۰۰ کلمه معادل یک جزوه یا مقاله است. یا مثلاً تعداد کلمات یک رمان استاندارد بین ۶۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ کلمه را شامل می‌شود.
در کنار این مسائل یکی از مسائلی که باید توجه داشته باشید این است که حین نوشتن ویرایش نکنید. بعد از نوشتن کامل متن کتاب، حالا که شاکله کتاب شکل گرفته ست می‌توانید با نظری جامع‌تر ویرایش‌های مختلف کتاب را انجام دهید.

پایان‌بندی کتاب

یکی از مهم‌ترین کار‌ها برای پایان دادن به کتاب این است که در ذهنتان یک زمانی را برای پایان در نظر بگیرید. بعد از تمام کردن کتاب بدانید که چه خوب نوشته باشید و چه بد حتماً باید آن را منتشر کنید و در نظر همه بگذارید. اینکه به یک کمال گرایی افراطی دچار باشید و از هرگونه پخش کتاب جلوگیری کنید، هیچ وقت اجازه نمی‌دهد شما‌ایده‌هایتان را رشد دهید.
بعد از نوشتن کتاب حتی اگر شکست هم خوردید، ناامید نشوید و برای نوشتن کتابی دیگر اقدام کنید. آنقدر تلاش کنید تا بالاخره خدا آن نتیجه‌ای را که می‌خواهید برایتان رقم بزند.

برای مطالعه بیشتر می‌توانید، مقاله نقطه شروع نویسنده شدن کجاست!؟ را مطالعه کنید.

آموزش نویسندگی برای کودکان و نوجوانان

بسیاری از افراد که دارای استعداد نویسندگی هستند از شاخه‌های مختلف، نویسندگی برای کودکان را انتخاب می‌کنند. در داستان‌نویسی برای کودکان، مثل بقیه شاخه‌های نویسندگی می‌توان از عناصر نویسندگی که در بالاتر توضیح داده شد هم استفاده کرد. اما در کنار این عناصر باید طراحی جذاب قصه، خلق شخصیت‌ها و قهرمان‌های بیادماندنی دارای جنبه کودکانه، خلق درام و طرح‌ریزی‌های مختلف داستان را در نظر بگیرند. در نویسندگی برای کودکان باید کاری کنید که با کلمات تصویر بسازید. کلمات باید درخششی خاص در نویسندگی کودکان داشته باشد.

اضافه کردن گفت و گو در داستان‌های کودکان به جذابیت بیشتر داستان کمک می‌کند. اما باید بدانید در بازار بسیار وسیع داستان کودکان، برای فروش و تبلیغ داستان‌تان حتماً کفش آهنی بپوشید. اما اگر علاقه به این حوزه داشته باشید شک نکنید که اگر پرسونای مخاطب‌تان را درست انتخاب کنید، همه با نویسندگی خلاق شما، جواب پرسش چگونه نویسنده شویم به آسانی پاسخ داده می‌شود.

آموزش داستان نویسی در  داستان کوتاه

داستان‌ها دارای ۳ ویژگی کلیدی داستان تحت عنوان کاراکتر، هدف کاراکتر و تعارض هستند. اما برای نوشتن یک داستان کوتاه باید از مصالح مختلفی استفاده کرد. ۸ مصالح لازم برای ساخت داستان کوتاه می‌توان به‌ایده‌ی جذاب، شخصیت‌هایی که باور‌پذیر هستند، زمینه‌هایی برای متقاعد کردن کاربر، مقدمه‌سازی مناسب، تعارض و ساختار اصولی همراه با تعلیق و پایان‌بندی هنرمندانه اشاره کرد.

آموزش نویسندگی فیلمنامه

نویسندگی فیلمنامه، یکی از تخصصی‌ترین قالب‌های ادبی نویسندگی به شمار می‌رود. شما برای تولید یک کلیپ یا ویدئو باید دستورالعمل‌ها را به صورت کامل بنویسید، که این مجموعه را فیلمنامه یا سناریو می‌گویند. در فیلمنامه‌نویسی باید اصول مختلفی را رعایت کنید. فرقی ندارد اثر شما سینمایی است یا یک ویدئو کلیپ کوتاه یا مستند. مهم این است که حتماً باید فیلمنامه داشته باشید.

۵ گام مهم برای نویسندگی فیلمنامه

شما اگر بخواهید داستان بنویسید یا شعری را بسرایید باید مراحل و گام‌هایی را طبق برنامه بررسی و اجرا کنید. در این میان اما ۵ گام جزء مهم‌ترین گام‌ها برای نویسندگی فیلمنامه به شمار می‌رود. اولین قدم را می‌شود‌ایده نام برد. اصل و اساس و خط راهی که ما باید برای طی طریق فیلمنامه در نظر بگیریم توسط‌ایده مشخص می‌شود. اما توسعه‌ی‌ایده خود می‌تواند یک گام باشد و اساتید این فن توسعه فیلمنامه را گام دوم می‌دانند. گام سوم نگارش فیلمنامه است. عملاً کار اجرایی نوشتن فیلمنامه از این گام شروع می‌شود. که سکانس و پلان و ساختار‌های مختلف در این گام معنی می‌شوند.

در چهارمین مرحله و گام باید از نوشته خود عیبب‌یابی کنید. باید در این بخش نواقص و ایرادات بررسی شود. و مرحله آخر و گام پنجم نکاتی است که شاید خیلی‌ها جزء نکات اصلی ندانندآ اما در کلیت کمک شایانی به فیلمنامه‌نویس می‌کند. مثلاً حتماً ۵ میلی‌متر حاشیه بدهید به متن در کاغذ و از فونت خوانا مثل نازنین و فونت مناسب مثل فونت سایز ۱۴ استفاده کنید. بعضی‌ها از سایز‌های مختلف کاغذ استفاده می‌کنند، اما بهترین سایز کاغذ برای این موضوع کاغذ A۴ است. +

در همین راستا میتوانید مقاله ۵ راز داستان نویسی خلاق و جذاب را مطالعه کنید.

کارگاه‌های آموزش فیلمنامه‌نویسی

همه این نکات را می‌توان عمیق‌تر بررسی کرد، اما اگر در کارگاه‌های فیلمنامه‌نویسی شرکت کنید، این کارگاه‌های می‌تواند کاتالیزوری برای شروع شما باشد. استاد حمیدرضا حافظی جزء استاید به نام حوزه آموزش فیلمنامه‌نویسی هستند که می‌توانید از کارگاه‌های این استاد برای رشد خود استفاده کنید

آموزش نویسندگی علمی

باید با این حقیقت کنار بیاییم که اگر کسی بتواند در مورد شاخص‌هایی که در آن تخصص دارد بنویسد، می‌تواند از خود برند موفق‌تری بسازد. بسیار از افراد هستند که اگر به آن‌ها بگویید در مورد تخصص خود بنویسند، از این کار عاجز خواهد بود.
مرحله‌ای که در این آموزش مهم است ابتدا عمق علم نویسنده در حوزه‌ای است که می‌خواهد بنویسد. ابتدا باید در مورد موضوع مورد نیاز عمیقاً مطالعه کند. اما مطالعه صرف نمی‌تواند مخاطب شما را با خود همراه کنید. شما حتماً باید در نویسندگی علمی هم مثل دیگر شاخه‌های نویسندگی از عناصر داستان‌نویسی و تکنیک‌های اصول نویسندگی استفاده کنید.
بعضی‌ها خبرنگاری را را جزء شاخه‌های نویسندگی علمی می‌دانند. شاید این دسته نویسندگی خبر news را جزء نویسندگی علمی می‌دانند.

آموزش نویسندگی غیر داستانی

در نویسندگی مطالب داستانی، نویسنده از تخیلات و تصویرسای‌های ذهنی خود استفاده می‌کند. اما در نویسندگی غیر داستانی، داستان بر اساس واقعیات شکل می‌گیرد. تمرکز در کتاب‌های غیر داستانی بر اصول ساده و ملموس است. در کتاب‌های غیر داستانی نویسنده احساسات تخیلی و خودساز را کمتر استفاده می‌کند. اینکه از احساست و تخیلات کمتر استفاده می‌شود نباید باعث شود که نویسنده را خلاقیت را برخود ببند. در نویسندگی غیر داستانی هم مثل دیگر شاخه‌های داستان‌نویسی خلاقیت باید نقش اساسی را بازی کند. نکته‌ای که می‌توان در پایان در مورد آن توضیح داد اینکه حتماً سعی شود در نوشته‌های غیر داستانی، تا حد امکان از اول شخص کمتر استفاده کنید.

آموزش داستان نویسی در شهر‌های مختلف

کارگاه‌های آموزش داستان نویسی در زمان‌های مختلف و در شهر‌های مختلف برگزار می‌شود. مثلاً بسیاری از جست و جو‌ها در سراسر وب وجود دارد که می‌توان تحت عنوان آموزش نویسندگی در کرج یا در اصفهان یا در شهر مختلف دیگر ایران. و این موضوع باعث محدود‌تر شدن دسترسی همه مردم که این کارگاه‌ها باشد. اما بعد از ظهور بیماری کرونا و افزایش کلاس‌های آنلاین، مرز‌های جغرافیایی برای برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌ها از میان برداشته شد.
یکی از مجموعه‌های که آموزش داستان نویسی آنلاین را برای همه مردم از مرز جغرافیایی جدا کرد، مؤسسه طلوع حق بود. شما می‌توانید دوره‌های کارگاهی آموزش نویسندگی و داستان‌نویسی توسط استاد محمدرضا سرشار و هم فیلمنامه‌نویسی توسط استاد حمیدرضا حافظی را در مدرسه نویسندگی طلوع حق شرکت کنید.

آموزش نویسندگی رمان یا رمان‌نویسی

رمان‌نویس‌ها معمولاً از دیگران بیشتر دقت می‌کنند در جزئیات زندگی‌ها. رمان نویی هم مانند دیگر شاخه‌های نویسندگی اصول و قواعدی دارد. اما در این شاخه استفاده از عناصر داستان‌نویسی که در بالا ذکر شد، بیشتر به چشم می‌خورد. اما علاوه بر استفاده از این اصول باید به‌ایده‌های ذهنی خود‌ایمان داشته باشد. باید عزت نفس را در خود تقویت کنید. باید استقلال فکری داشته باشید. اما بدانید کمالگرایی نباید شما را از هدفتان عقب بیاندازد.
در نوشتن رمان باید سوژه یاب قوی باشید. از زندگی خودتان یا زندگی دیگران سوژه پیدا کنید و آن را بپرورانید. حتی می‌توانید داستان‌های محبوب را دوباره بازنویسی کنید.

مقاله نویسندگی چیست و هر آنچه باید در مورد نویسندگی بدانید! را از دست ندهید.

معرفی کتاب‌های آموزش نویسندگی

نویسنده‌ی خوب قبل از اینکه نویسنده باشد، یک کتابخوان خوب است. بسیاری چنان که ورزش دو را ورزش مادر می‌دانند، کتابخوانی را ورزش مادر برای آموزش نویسندگی می‌دانند. در این بخش می‌خواهیم کتاب‌هایی را که به کار نویسندگان می‌آید معرفی کنیم. البته نویسندگان باید جز کتاب‌های آموزشی مطالعه خود را در حوزه‌های مختلف، مخصوصاً حوزه مورد مطالعه خود بسیار افزایش دهند.

کتاب قصه‌ها از کجا می‌آیند

نشر اطراف سراغ این بار رفته سراغ اصغر عبداللهی که در جشنواره فجر توانسته سیمرغ بهترین نویسنده را دریافت کند. بهترین نویسنده برای فیلم خانه خلوت. انتشارات اطراف بسیار با دقت در مورد کتاب‌های عمل می‌کند. بسیاری بدون تحقیق و فقط به خاطر اعتماد به این انتشارات، از آن کتاب می‌خرند. اما در این کتاب را نویسنده با مخاطبین همراه می‌شود تا‌ایده‌ی جذاب را پیدا کنند. گسترش‌ایده را انجام دهند و د رنهایت فرم جذاب با آن بسازند. در این کتاب علاوه بر مسائل آکادمیک، تجربیات عبداللهی نیز نوشته شده است.

کتاب لوازم نویسندگی

این کتاب نوشته نادر ابراهیمی است. نادر ابراهیمی در این کتاب آموزش مقدماتی نویسندگی را با آموزش اصول و قواعد داستان‌نویسی آغاز می‌کند. در حین مطالعه شما با روش‌های محک زدن نوشته‌ها آشنا می‌شوید. نادر ابراهیمی استعداد را جزء لوازم نویسندگی می‌داند و جهان بینی و اعتقاد و عشق و دوست داشتن را در متن کتاب گنجانده است.

کتاب قصه‌نویسی

قصه‌نویسی درسگفتار‌های رضا براهنی است. این درسگفتار‌ها ابتدا بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ در مجله فردوسی و در پاورقی منتشر می‌شده. شما می‌توانید پیشنهادات جدید و بدیع را در این کتاب جست و جو کنید. پیشنهاداتی که برای آفرینش و خوانش قصه است. شما میتوانید کتاب قصه نویسی اثر رضا براهنی را از سایت دیجیکالا تهیه کنید.

جمع‌بندی

این مقاله به همت تیم محتوای مدرسه مهارتی طلوع حق نگارش شده است. در نگارش این مقاله سعی شده به تمامی سؤالات علاقه‌مندان به نویسندگی و آموزش نویسندگی پاسخ داده شود. اما این پایان ماجرا نیست. شما می‌توانید برای هر یک از بخش‌ها در مقاله‌های دیگر که در همین سایت منتشر می‌شود به صورت عمیق و تخصصی‌تر مطالب را دنبال کنید. کارگاه‌های نویسندگی و پکیج‌های نویسندگی که در موسسه طلوع حق آموزش داده می‌شود، جزء بهترین آموزش‌ها به شمار می‌رود. شما همچنین می توانید کتاب هایی که در حوزه های مختلف نیاز دارید با ارسال رایگان از فروشگاه موسسه طلوع حق تهیه کنید.
در مقاله‌های دیگر با ما همراه باشید.