مرورنویسی چیست و چگونه مرور کتاب بنویسیم؟
مرورنویسی به معنای ارائۀ توصیف کوتاهی از کلیت و محتوای یک کتاب یا متن می‌باشد. مرورنویس به دو نکتۀ اصلی «کتاب دربارۀ چیست؟ » و «خواندن آن چقدر می‌تواند مفید باشد؟ »، در مرورنویسی خود اشاره می‌کند و در ارتباط با آن به خواننده کمک می‌کند. نوشتن مرور قبل از انتشار کتاب و بازنشر آن در رسانه‌های عمومی برای کتابخانه‌ها، کتابداران و فروشندگان کتاب بسیار مهم و حیاتی خواهد بود. همچنین مرورنویسی، بعد از انتشار کتاب می‌تواند به منزلۀ مشخصات یا «نمایه»ای از آن باشد تا افراد علاقه‌مند به کتابخوانی را از انتشار آن آگاه سازد و برای خواندن یا نخواندن آن راحت‌تر تصمیم بگیرند.
مرورنویسی کتاب بازتابی از دغدغۀ نویسندۀ کتاب یا بررسی دلایل شکست یا موفقیت آن است و اکثر نویسندگان آن به بررسی مورد اول تمایل بیشتری نشان می‌دهند. زیرا محتوای کتاب و کیفیت آن برای یک کتابدار اولویت و کنجکاوی بیشتری به همراه دارد. همچنین پرداختن به موضوع کلی کتاب نسبت به بررسی این نکته که «کتاب چگونه وظیفۀ خود را به خوبی انجام داده است؟ »، نیازمند زمان کمتری می‌باشد. در واقع نویسندۀ مرور کتاب، هدف کلی کتاب و اعتبار نویسندۀ آن را با کلمات اندک و صریح و شیوا، روشن می‌سازد. نوشتن مرور برای یک کتاب صرفاً به معنای تقدیر از نویسندۀ آن نیست. بلکه کمک می‌کند تا نویسنده مورد توجه بیشتری قرار گیرد، زمینۀ فروش بیشتری برای او فراهم شود و مهارت‌های نویسندگی او توسعه یابد.
آموزش نوشتن زندگینامه (چگونه زندگینامه یا داستان زندگی خود را بنویسیم؟ )
هنگامی که از شما خواسته می‌شود یک مرور برای کتاب بنویسید ممکن است بخواهید تنها نظر خود را در رابطه با کتاب ارائه دهید. در صورتی که مرورنویسی موفق شامل خلاصه‌ای کوتاه از کتاب، اطلاعات پیشینه در مورد نویسنده و موضوع و ارزیابی محتوا است. هنگام نوشتن فرض کنید مخاطب شما آن را نخوانده است. به موضوعات و‌ایده‌های اصلی کتاب بپردازید و دلایل اهمیت آن‌ها را توضیح دهید. حتی اگر کتاب شما یک اثر داستانی باشد ابتدا دربارۀ موضوع تحقیق کنید. به عنوان مثال اگر در حال نوشتن مرور برای رمانی در مورد برده‌داری هستید، اطلاعات تاریخی‌تان را با رویکرد نویسنده به موضوع مقایسه کنید.
روش مرورنویسی کتاب
در مرورنویسی یک کتاب همواره به این نکته توجه کنید که آن را برای چه مخاطبینی می‌نویسید. مخاطبان یک مرور کتاب افراد عادی روزمره هستند که انتظار خواندن یک سرمقاله‌ی علمی را از شما ندارند. پس می‌توانید با آرامش به کتابی که خوانده‌اید فکر کنید، جزئیات آن را به خاطر بیاورید و یادداشت ساده و کوتاهی دربارۀ آن بنویسید. گاهی اوقات بهتر است که مرور خود را از یک کتاب، شخصی‌تر و وابسته به خلاقیت‌های خودتان بنویسید. زیرا به غیررسمی بودن آن کمک بیشتری خواهد کرد و نیازی به اثبات ادعای شما نخواهد بود.
نکاتی که می‌تواند در آموزش مرور و مرورنویسی کمک‌کننده باشد
۱-مرور کتاب یک نوشتۀ غیررسمی است که در نوشتن آن برای داشتن غلط‌های املایی و اشتباهات نگارشی سرزنش نخواهید شد.
۲-بهتر است نگارشی سرزنده و پرانرژی داشته باشید. زیرا در صورت خسته‌کننده بودن آن نه تنها خواننده را به اتمام مرور شما از کتاب، که به خواندن خود کتاب هم بی‌علاقه می‌کند.
۳-مرور کتاب طول مشخصی ندارد و تنها باید حد و مرز کتاب را به خوبی مشخص کند. همچنین بهتر است برای آن عنوان یک یا دو کلمه‌ای در نظر بگیرید.
فضا سازی در داستان نویسی چه اهمیتی دارد؟
۴-می‌توانید از شخصیت‌های داستان و نام آن‌ها صحبت کنید، به این شرط که پایان داستان را برای خوانندگان فاش نکنید.
۵-در مرورنویسی، لحن مروری خود را با لحن نوشتاری و نوع موضوع کتاب پیوند بزنید و برای بیان انتقاد منفی، از به کار بردن کلمات تحقیرآمیز خودداری کنید.
۶می‌توانید بخش کوتاهی از کتاب را که به آن علاقه دارید یا برایتان ناخوشایند بوده است را ذکر کنید.
۷نظر کلی خود را نسبت به کتاب، خوب یا بد بودن آن اعلام کنید و در مورد بخش‌هایی از آن که ممکن است برای برخی گروه‌های سنی نامناسب باشد، هشدار دهید.
تفاوت مرور کتاب و نقد کتاب
مرورنویسی انواع مختلفی دارد. نوشتن «مرور» برای یک کتاب با نوشتن «نقد» برای آن بسیار متفاوت است. مرور کتاب گسترده‌تر و فراگیرتر است. یک ارزیابی و نظرسنجی و به اشتراک گذاشتن بررسی‌های اولیه است. اما نقد تمرکز خاصی بر یک ویژگی دارد و با گرایش خاصی دربارۀ آن صحبت می‌کند.
برای نوشتن نقد شما مجبور هستید کتاب‌ها یا مقالات را مطالعه کنید، آن‌ها را به خوبی درک کنید و یک نقل قول معنادار از طریق قالب‌بندی درست کلمات، دستور زبان مشخص و ارجاعات دقیق از آن ارائه دهید. در نوشتن نقد باید کتاب را به طور کامل خوانده و درک کرده باشید، به نظر و حقایقی که مطرح می‌کنید اطمینان و در صورت لزوم مدرکی برای اثبات آن‌ها در دست داشته باشید. نکته‌ای که می‌خواهید در خلال صحبت‌های خود ذکر کنید به عنوان یک هدف اصلی و روشن حفظ کنید و از زبان نگارش خاص و بدون اشتباهات املایی و نگارشی استفاده کنید.
اما در مرورنویسی غیررسمی شما می‌توانید انتخاب کنید که به چه شیوه‌ای کتاب را می‌خوانید و می‌توانید با برانداز کردن متن کتاب، نظر خود را در چند جمله‌ی خلاصه و صریح بنویسید و همچنین سلیقۀ خود را در آن دخیل کنید. مرورنویسی نیازی به تجزیه و تحلیل داده‌ها و شواهد ندارد و لازم نیست عمیق و پرمعنی باشد. مثل این است که بخواهید تجربه‌ی خوبی که از خواندن یک کتاب داشته‌اید را به دیگری توصیه کنید.
۸ ایده نویسندگی رمان جذاب و پرفروش
نقد را می‌توان نگاهی سنجیده و متمرکز به یک کتاب دانست که ممکن است سال‌ها قبل منتشر شده باشد. زیرا نیازی به به‌روز بودن مطالب وجود ندارد. اما مرورنویسی بازبینی و ارزیابی کتابی است که به تازگی وارد بازار شده یا در شرف انتشار است. نگاهی اجمالی به کتاب جدیدی که خوانده‌ایم.
ویژگی‌های مرورنویسی
عامل مؤثر برای تبدیل شدن به یک مرورنویس خوب، تجربۀ شما در خواندن کتاب، گوش دادن به کتاب‌های صوتی و خواندن مرور کتاب برای فراگیری خواندن و نوشتن انتقادی است. در ابتدای کار بهتر است با یک متن ۱۷۵ کلمه‌ای به این دو سؤال پاسخ دهید: «کتاب دربارۀ چیست؟ » و «چقدر خوب نوشته شده است؟ ». سپس می‌توانید به سراغ نوشتن متنهای ۵۰۰ کلمه‌ای بروید، اما از زیادهگویی بپرهیزید.
برای تمرین در مرورنویسی و کسب تجربۀ بیشتر می‌توانید در مسابقه‌ها و جشنواره‌های مرورنویسی کتاب شرکت کنید تا مهارت‌های خود را در ارتباط با دیگر افراد بسنجید.
یک مرورنویس خوب باید در تمامی حوزه‌ها مطالعه داشته باشد. بعد از کتابخوانی حتماً مرور کوتاهی دربارۀ آن‌ها بنویسید. سپس با مراجعه به مجلات، روزنامه‌ها و سایت‌های تخصصی کتاب، مرور‌های دیگری که در رابطه با آن کتاب موجود است را مطالعه کنید. با این کار می‌توانید بفهمید در آن‌ها به چه نقاط قوتی اشاره شده که شما ندیده‌اید، یا چه انتقاد‌هایی در آن‌ها بیان شده که از نظر شما آسیبی برای اثربخشی کتاب به شمار نمی‌آمد.
داشتن مهارت‌های تحلیلی خوب در کنار توانایی‌های نوشتاری از ویژگی‌های یک مرورنویس موفق است. اگر بتوانید‌ایده‌های تحلیلی خود را به مؤثرترین زبان بیان کنید، تصویری طنین‌انداز از محتوای کتاب برای خوانندگان آن خلق خواهید کرد.
روش‌های میانبر نوشتن مرور کتاب‌های داستانی
تعیین اینکه یک رمان دربارۀ چیست و چقدر خوب نوشته شده است، تمرین چالش‌برانگیزی است. اما پاسخ این سؤالات حتی در حوزۀ کتاب‌های تاریخی، با بررسی عملکرد شخصیت‌های کتاب به دست می‌آید. اینکه این شخصیت‌ها که هستند و چه می‌کنند، محوریت هر کتاب داستانی را تشکیل می‌دهند.
در مرورنویسی برای پاسخ به دو سؤال مهم دربارۀ مضمون کتاب و بررسی میزان موفقیت آن، پنج عنصر اصلی داستان را به یاد داشته باشید: شخصیت‌ها، طرح داستانی، موضوع، زمینه و سبک.
فضا سازی در داستان نویسی چه اهمیتی دارد؟
شخصیت‌ها، طرح و موضوع
اینکه شخصیت‌های داستان چه کسانی و به دنبال چه چیزی هستند، اولین سؤالی است که می‌توانید در نوشتن مرورنویسی مطرح کنید. برای مثال؛ شخصیت زن در رمان «بر باد رفته» بسیار خودخواه است و در بحبوحۀ جنگ داخلی و پریشانی ملی، منحصراً به نیاز‌های شخص خود تمرکز می‌کند.
از طریق بررسی عملکرد شخصیت‌ها در خط داستانی کتاب می‌توان به طرح داستان و مضمون آن دست پیدا کرد. در واقع کاری که یک شخصیت انجام می‌دهد همان طرح داستان است. پس این سه عنصر (شخصیت، طرح داستانی، موضوع) در مرورنویسی یک کتاب داستانی تا حد زیادی به یکدیگر گره خورده‌اند.
زمینه
زمینۀ یک کتاب داستانی همان زمان و مکانی است که کنش شخصیت‌ها در آن اتفاق می‌افتد. حتی اگر محوریت یک رمان مطالعه دربارۀ شخصیت‌های آن باشد، اینکه کجا و در چه زمانی با رویداد‌ها رو به رو می‌شوند حائز اهمیت است. در مورد داستان‌هایی که در مکان نامعلوم و شناور روایت شده‌اند باید موفقیت آن را در القای مضمون آن به مخاطبان بررسی کرد.
سبک
سبک نوشتاری یک کتاب را نمی‌توان به شکل سلیقه‌ای ارزیابی کرد. زیرا ممکن است کسی که طرفدار نوشتار ساده و روان است، نثر خشک و رسمی یک کتاب تاریخی را مورد انتقاد قرار داده و آن را نپذیرد. در صورتی که باید سلیقه را در ارزیابی کنار گذاشته و صرفاً به بررسی عملکرد موفق یا ناموفق سبک نوشتاری کتاب در توصیف شخصیت‌ها و مضمون داستان بپردازد.
جمع بندی
این مطلب در تیم محتوای مدرسه مهارتی طلوع تهیه شده‌است. امیدواریم در راستای نیازتان به شما کمک کرده باشد.